اپیدمیولوژی یا شیوع بیماری :
کم خونی فقر آهن ، شایع ترین کم خونی درتمام دنیاست که در کشورهای در حال توسعه مانند ایران و در مناطق محروم شایع تر میباشد.در بعضی از گروه ها از جمله شیرخواران ، دختران جوانی که تازه به سن بلوغ رسیده اند ، خانم های باردار و در سنین پیری به طور خاص ، کم خونی فقر آهن بیشتر دیده میشود.
علت های بیماری :
الف ) کمبود آهن در غذا
لبنیات از جمله غذاهایی هستند که کمبود آهن دارند ، چون غذای اصلی شیرخواران شیر میباشد و آهن موجود در شیر کم میباشد و میزان جذب آهنی که در شیر موجود است نیز کم میباشد و از طرف دیگر شیرخواران رشد سریع دارند ، بنابراین مستعد کم خونی فقر آهن میباشند.
ب ) خونریزی های طبیعی و غیرطبیعی
خونریزی های طبیعی مانند قاعدگی در بانوان و خونریزی های غیرطبیعی مانند خونریزی های گوارشی در سنین بالا و خونریزی های مکرر شدید از بینی و وجود خون در ادرار باعث کم خونی در هر سن و جنس میشود.
علائم بالینی :
مهم ترین علائم رنگ پریدگی بوده ولی ممکن است در کم خونی های خفیف ، خانواده و پزشک متوجه رنگ پریدگی نشوند و فقط با انجام آزمایش قابل تشخیص باشد.در شیرخواران اختلال در وزن گیری ، بیقراری شدید، در کودکان سن مدرسه اختلال در یادگیری ، در بزرگسالان ضعف و بیحالی و سردرد و سرگیجه میتواند از علائم کم خونی باشد.
تشخیص بیماری :
گرفتن شرح حال و معاینات (مهم ترین راهنمای تشخیص) و آزمایشات مربوطه شامل CBC ، اندازه گیری Ferritin، TIBIC و آهن خون.
درمان بیماری :
الف ) اصلاح تغذیه شامل : کاهش مصرف لبنیات ، چای ، کلم و افزایش مصرف غذاهای آهن دار شامل گوشت قرمز ، گوشت سفید (مرغ و ماهی) ، زرده تخم مرغ ، جگر ، عدس ، لپه و سبزیجات.
ب ) مصرف داروهای آهن دار مانند (قطره – شربت یا آمپول – قرص) که بر اساس سن و وزن بیمار محاسبه و طبق دستور پزشک تجویز میشود.
عوارض :
کم خونی های شدید میتواند منجر به نارسائی قلبی شوند ، کم خونی های خفیف یا کمبود آهن حتی بدون کم خونی ، میتواند باعث کاهش ضریب هوشی ، قدرت شنوائی و قدرت بینائی شود.
پیش آگهی :
کم خونی فقر آهن یک بیماری خوش خیم و به راحتی قابل درمان است.دوره درمان آن حدود سه ماه بوده و با انجام درمان میتوان از عوارض بیماری پیشگیری کرد.در مورد کم خونی در بزرگسالان پیدا کردن علت کم خونی (مشکلات گوارشی مانند زخم های گوارشی ، سرطانها) و درمان علت اصلی میتواند باعث بهبودی کم خونی و جلوگیری از عوارض شود.